Супрацьдзеянне карупцыі

Асноўныя палажэнні дзяржаўнай антыкарупцыйнай палітыкі Рэспублікі Беларусь вызначаны Законам ад 15.07.2015 «Аб барацьбе з карупцыяй» (далей — Закон).

Паняцце карупцыі

Згодна з артыкулам 1 Закона, карупцыя — гэта:

наўмыснае выкарыстанне службовай асобай свайго становішча для атрымання незаконнай маёмасці або іншай выгады (праца, паслуга, заступніцтва, абяцанне перавагі) для сябе або трэціх асоб;

подкуп службовай асобы шляхам прадастаўлення яму маёмасці або іншай выгады з мэтай уплыву на яго дзеянні (або бяздзеянне) пры выкананні абавязкаў, а таксама здзяйсненне падобных дзеянняў ад імя юрыдычнай асобы, уключаючы замежную.

Суб'екты правапарушэнняў, якія спрыяюць карупцыі

Суб'ектамі карупцыйных правапарушэнняў з'яўляюцца:

Дзяржаўныя службовыя асобы — работнікі, часова або пастаянна выконваючыя арганізацыйна-распарадчыя або адміністрацыйна-гаспадарчыя функцыі ў дзяржаўных і паўдзяржаўных арганізацыях (з дзярждоляй ад 50 % і больш);

Асобы, прыраўнаваныя да дзяржаўных службовых асоб — работнікі, якія выконваюць аналагічныя абавязкі ў арганізацыях з дзярждоляй менш за 50 %, а таксама асобы, упаўнаважаныя на юрыдычна значныя дзеянні.

Тлумачэнні

Арганізацыйна-распарадчыя абавязкі выконваюць асобы, якія кіруюць дзейнасцю ўстановы і кадравымі пытаннямі (напрыклад, начальнікі аддзелаў).

Адміністрацыйна-гаспадарчыя абавязкі выконваюць асобы, якія кіруюць маёмасцю і фінансамі, арганізуюць улік і кантроль матэрыяльных каштоўнасцяў (напрыклад, галоўныя бухгалтары).

Асноўныя нарматыўныя акты па барацьбе з карупцыяй

Акрамя Закона, пытанні супрацьдзеяння карупцыі рэгулююцца шэрагам іншых нарматыўных прававых актаў, уключаючы:

Дэкрэт Прэзідэнта ад 15.12.2014 № 5 «Аб узмацненні патрабаванняў да кіруючых кадраў»;

Крымінальны кодэкс Рэспублікі Беларусь (КК);

Кодэкс аб адміністрацыйных правапарушэннях (КаАП);

Закон ад 04.01.2014 № 122-З «Аб асновах дзейнасці па прафілактыцы правапарушэнняў»;

Закон ад 13.07.2012 «Аб дзяржаўных закупках тавараў (работ, паслуг)»;

пастановы Савета Міністраў аб удасканаленні адносін у галіне закупак, дэклараванні даходаў і маёмасці службовымі асобамі, заахвочванні асоб, якія спрыяюць выяўленню карупцыі, і іншыя нарматыўныя дакументы.

Пералік карупцыйных злачынстваў

Пералік карупцыйных злачынстваў упершыню быў зацверджаны ў 2007 годзе сумеснай пастановай Пракуратуры, МУС і КДБ Рэспублікі Беларусь. Пералік быў перагледжаны ў 2011 годзе, а затым у 2013 годзе з змененым парадкам яго фарміравання. На дадзены момант да карупцыйных злачынстваў адносяцца:

крадзеж з выкарыстаннем службовых паўнамоцтваў (арт. 210 КК);

легалізацыя маёмасці, набытага злачынным шляхам (арт. 235, ч. 2 і 3);

злоўжыванне ўладай або службовымі паўнамоцтвамі з асабістай выгады (арт. 424, ч. 2 і 3);

бяздзеянне службовай асобы з асабістай выгады (арт. 425, ч. 2 і 3);

перавышэнне службовых паўнамоцтваў з карыслівых інтарэсаў (арт. 426, ч. 2 і 3);

незаконны ўдзел у прадпрымальніцкай дзейнасці (арт. 429);

атрыманне хабару (арт. 430);

дача хабару (арт. 431);

пасярэдніцтва ў хабарніцтве (арт. 432);

злоўжыванне ўладай, перавышэнне або бяздзеянне ўлады з асабістай зацікаўленасці (арт. 455, ч. 1).

План мерапрыемстваў па супрацьдзеянні карупцыі

План мерапрыемстваў па супрацьдзеянні карупцыі на 2024 год

План мерапрыемстваў па супрацьдзеянні карупцыі на 2025 год